[Opinie] EU Omnibus-voorstel holt CSRD uit: wat nu?

Wat is het Omnibus-voorstel?

Flashback naar 26 februari 2025. Net wanneer de eerste CSRD-conforme rapporten van de pers rollen, gooit de EU een voorstel op tafel om haar eigen geesteskind aan handen en voeten te binden.

De 4 belangrijkste veranderingen:

1. Minder bedrijven binnen scope CSRD
   Alleen de grootste bedrijven blijven verplicht volledig te rapporteren: +1.000 medewerkers (nu is de grens 250 medewerkers) én een omzet van meer dan 50 miljoen euro omzet of een balanstotaal van 25 miljoen euro. Concreet betekent dit dat 80% (!) van de bedrijven die naar CSRD toewerkten de dans alsnog ontspringen.
   
   
2. Nieuwe deadlines voor rapportering
   Alle bedrijven die volgens de CSRD verplicht waren om in 2026 of 2027 voor het eerst conform te rapporteren, krijgen extra tijd: tot 2028.
   
   
3. Aanpassing European Sustainability Reporting Standards (ESRS)
   Om ellenlange rapporten en grote lappen tekst te vermijden, stelt de EU voor om het aantal verplichte datapunten te herleiden, het onderscheid tussen verplichte en vrijwillige datapunten duidelijker te maken, en een grotere focus op kwantitatieve gegevens te leggen.
   
   
4. Nieuwe standaard op komst, gebaseerd op de VSME
   Voor bedrijven die niet langer onder de CSRD vallen, komt er een nieuwe vrijwillige standaard. Die zal dienen als een 'schild', want CSRD-plichtige bedrijven zullen geen informatie mogen opvragen die verdergaat dan de nieuwe standaard.

Daarnaast staan in Omnibus nog veel andere veranderingen. Er komen bijvoorbeeld geen sectorspecifieke rapporteringsstandaarden meer en ook het concept van reasonable assurance gaat op de schop. Dat laatste houdt in dat jaarrapporten ook in de toekomst enkel een limited assurance-audit van derden moeten doorstaan.

En dan hebben we het nog niet gehad over de veranderingen aan CS3D en CBAM …

Omnibus roept meteen harde kritiek op: een bloemlezing

“Als dit voorstel erdoor komt, dan is de CSRD niet meer waard dan het papier waarop het is geschreven.”
Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty International

“De snelle en eenzijdige creatie van het Omnibus-voorstel staat in schril contrast met het jarenlange democratische werk dat aan de CSRD voorafging.”
Sebastien Godinot, senior economist bij WWF

“Dit is geen simplificatie maar ronduit deregulatie.”
Isabelle Schömann, plaatsvervangend secretaris-generaal van het Europees Verbond van Vakverenigingen

“Het Omnibus-voorstel beloont de traagsten van de klas, terwijl alle anderen in hun hemd gezet worden.”
Faustine Bas-Defossez, directeur Natuur, Gezondheid en Milieu bij het Europees Milieubureau

Wanneer is er duidelijkheid over het Omnibus-voorstel?

Die logische vervolgvraag blijft voorlopig zonder antwoord.

Het Omnibus-voorstel moet nog naar de Europese Raad en het Europees Parlement voor goedkeuring, waarna publicatie in het Publicatieblad van de EU volgt. De verwachting is wel dat dit in een versnelde procedure zal gebeuren. Maar wanneer precies, dat is niet duidelijk.

Bovendien is de kans groot dat er nog inhoudelijke wijzigingen volgen. Wat nu op tafel ligt, is dus niet per se het finale voorstel. Wie weet wordt de drempel teruggebracht naar bedrijven met 500 medewerkers of verdwijnen er minder verplichte datapunten dan gedacht of …

Kortom, tegenstrijdigheid troef: de EU wil met Omnibus meer duidelijkheid scheppen voor bedrijven, maar doet net het tegenovergestelde. Dat maakt van vooruitplannen in 2025 een lastige onderneming, niet?

Welke 3 no-regretacties kunnen bedrijven ondernemen?

Toegegeven, met al die onzekerheid is de verleiding groot om er (even) volledig de stekker uit te trekken. Maar CSRD compliance was natuurlijk nooit een doel op zich, wel een middel om een duurzame strategie uit te tekenen rond de zaken die er voor je bedrijf écht toe doen.

De relevantie van zo’n strategie verdwijnt niet met Omnibus. Ter illustratie, de klimaatrisico’s houden aan, je medewerkers verwachten nog altijd aandacht voor hun wensen en ethisch zakendoen blijft een voorwaarde voor duurzame groei.

In de plaats van een sabbatjaar stellen we daarom deze 3 acties voor:

1. Stel je dubbele materialiteitsanalyse (DMA) scherp
   Al lang voor er sprake was van CSRD gingen bedrijven aan de slag met dubbele materialiteit. Logisch ook. Zo focus je op de belangrijkste risico’s en opportuniteiten die een veranderende wereld met zich mee brengen voor je bedrijf, terwijl je inzichten krijgt in je eigen positieve of negatieve impact op mens en milieu.
   
   Strenge rapporteringseisen of niet, de voordelen van zo’n DMA blijven overeind: van betere alignering met je stakeholders tot heldere inzichten voor toekomstige investeringen.
   
2. Hou zicht op je ambities, targets en vooruitgang
   Hoe concreter je ambities en meetbare targets zijn, hoe beter je weet wat er nog moet gebeuren om ze te behalen. Dat helpt dan weer om tijd en middelen slim in te zetten. De voorwaarde: continue verzameling en monitoring van ESG-data. Misschien heb je die data niet meer nodig voor een CSRD-rapport, maar ze helpen je wel om niet blind te vliegen.
   
   Kortom, laat je door de herwonnen vrijheid niet verleiden om weer op buikgevoel zaken te doen. Investeerders en andere stakeholders hebben intussen een mindshift gemaakt die transparantie en onderbouwing vereisen.
   
3. Ga door met rapporteren, maar kies de gulden middenweg
   Jazeker, reporting matters. Met Omnibus in het achterhoofd is het allicht een goed idee om voor je volgende rapport de VSME-standaarden te gebruiken. Die zijn opgesteld in de geest van de ESRS maar wel een pak eenvoudiger, zeker op het vlak van Social en Governance. Als je je aan onze eerste twee no-regretacties houdt, heb je bovendien alles in handen om hieraan te voldoen.
   

De 5 voordelen van duurzaamheidsrapportering volgens VSME

#1 Wellicht de nieuwe go-to standaard (toch als het van Omnibus afhangt)
#2 Een schild tegen vragen vanuit de keten (want zij mogen je geen extra info vragen)
#3 Handige opstap naar rapportering volgens ESRS (wanneer je dan toch zou moeten)
#4 Kleinere workload (bijv. geen volledige DMA maar rapportering if applicable)
#5 Een competitief voordeel (op bedrijven die nu in standby-modus gaan)

Hulp nodig bij de creatie van een VSME-rapport? Bij com&co begeleiden we je van de initiële structuur tot de finale opmaak van het rapport. Laten we samen de voordelen plukken.

Hoe maak je in 2025 toch impact met je ESG-beleid?

Kiezen voor een VSME-rapport kan een gulden middenweg zijn voor rapportering tot er meer duidelijkheid komt vanuit Europa. Maar een jaarlijks rapport schiet simpelweg te kort om álle relevante stakeholders te bereiken. Het is niet omdat je rapport compacter en minder technisch wordt, dat je medewerkers, klanten en anderen er plots wel massaal de weg naar vinden.

Dat er meer en andere vormen van duurzaamheidscommunicatie nodig zijn is niets nieuw. Wat wel nieuw is, is dat Omnibus tijd en middelen lijkt vrij te maken om er ook effectief werk van te maken. Dit is hoe je het aanpakt …

Van jaarlijkse rapportering naar always-on communicatie

Het zal je niet verbazen dat er geen one-size-fits-allformule is om een goed onderbouwd en werkbaar communicatieplan rond ESG-topics op te zetten. Maar hoewel de antwoorden verschillen, zijn de vragen wel min of meer gelijk voor iedereen. Een selectie:

• Wat betekent duurzaamheid voor je bedrijf?
  Hier begint alles mee: een helder en onderscheidend narratief rond jouw impact op de wereld. Dat bestaat uit een koepelconcept en enkele kernthema’s ter ondersteuning – want duurzaamheid is geen communicatiethema op zich. Let wel: je narratief is niet hetzelfde als je duurzaamheidsstrategie, maar de strategie dient wel als input.
  
• Wie zijn je voornaamste interne en externe doelgroepen?
  Niet iedereen moet continu alles weten. Om gericht te communiceren is stakeholdermapping een nuttige oefening. Welke invloed heeft elke stalkeholdergroep bijvoorbeeld op je bedrijf? En in welke mate zijn ze betrokken partij bij wat je doet?
  
• Welke kanalen zet je in?
  Breng al je eigen, gedeelde, betaalde en verworven kanalen in kaart om te evalueren of je elke doelgroep op de best mogelijk manier kan bereiken. Misschien ontbreekt er wel een belangrijk kanaal in je mix of blijkt die ene interne nieuwsbrief niet veel meerwaarde te bieden.
  
• Hoe maak je je communicatie onderscheidend?
  Meer videocontent, meer tweerichtingsverkeer, meer gewaagde stukken, meer creatieve invalshoeken, meer authentieke verhalen … Maak van de nieuwe impuls voor je communicatie gebruik om je oude gewoontes in vraag te stellen.

Met de antwoorden op deze en andere vragen heb je de bouwstenen voor een always-on communicatieplan. Een plan waarmee je je ESG-inspanningen écht laat renderen.